Frankfurt Okulu

Giriş

Frankfurt Okulu, adını Almanya’da Frankfurt Üniversitesi’ndeki Toplumsal Araştırma Enstitüsü ile ilişkilerinden dolayı almıştır. Enstitü, üyelerinden biri olan Felix Weil ve babası tarafından 1923 yılında kurulmuştur. En önemli üyeleri Max Horkheimer (1895-1973), Theodor Adorno (1903-1969), Herbert Marcuse (1898-1979) ve Erich Fromm (1900-180)’dur. Bu kişilerin hepsi varlıklı orta sınıf Yahudi ailelere mensuptur. Hepsi de, politik görüşleri Enstitü’nün devamını imkansız hale getirdiği için 1930’lu yılların ortalarında Almanya’dan Amerika’ya kaçmıştır (Wallace ve Wolf, 2013: 150). 1934’te Columbia Üniversitesi’ne taşınan Enstitü 1949’a kadar faaliyetlerini orada sürdürdü (Slattery, 2012: 203).

Lewis Coser - Sosyolojik Yaklaşımı, Toplum Görüşü vb.

Lewis Alfred Coser

Kısa Hayat Hikâyesi ve Eserleri

27 Kasım 1913’de Berlin’de doğdu. Almanya’daki sosyalist öğrenci hareketlerinin içinde olan Coser, Hitler iktidara geldikten sonra Almanya’dan ayrılmak zorunda kaldı ve Paris’e gitti. Sorbonne Üniversitesi’nde hukuk eğitimi aldı. Columbia Üniversitesi’nde doktora derecesi (1954) elde etti. Chicago, California ve New York State Üniversitelerinde dersler vermiş olan Coser ayrıca Brandeis Üniversitesi’nde sosyoloji bölümünü kurmuştur. Bir dönem (1975) Amerikan Sosyoloji Derneği’nin başkanlığını da yapan Coser, 2003 yılında Massachusetts’te hayata veda etmiştir. En önemli eserleri şunlardır:

Ralf Dahrendorf - Sosyolojik Yaklaşımı, Temel Varsayımlar, Toplum Tipolojisi

Kısa Hayat Hikâyesi ve Eserleri

1929 yılında Alman bir politikacının oğlu olarak dünyaya geldi. Nazi Almanyası’nda gençken devlete karşı olan bir lise grubundaki üyeliğinden dolayı 1944-45 yılları arasında bir toplama kampına gönderilmiştir. Hamburg Üniversitesi’nde 1947-52 arası felsefe ve filoloji alanlarında çalıştı. London School of Economics’te sosyoloji yüksek lisans eğitimi aldı. 1974-84 arası bu okulun müdürlüğünü yaptı. 2009 yılında hayatını kaybetmiştir. Eserleri şunlardır:

Talcott Parsons - Sosyolojik Yaklaşımı

Kısa Yaşam Öyküsü

Talcott Parsons (1902-1979) genellikle Amerika’da bir ölçüde İngiliz sosyolojisinde 1940-50 arası egemen olan yapısal-işlevselciliğin kurucusu olarak kabul edilir. Colorada Springs’te doğdu. Babası bir cemaat papazıdır. 1924’te Amherst College’dan lisans derecesi aldı ve London School of Economics’te (1924-25) ve Heidelberg Üniversitesi’nde (1925-26) lisansüstü eğitim aldı. 1926’dan itibaren ölene kadar Harvard’da kaldı. Merton, Garfinkel, Kingsley Davis, Neil Smelsler gibi tüm bir lisansüstü öğrenciler nesline ilham kaynağı oldu.

Mike Featherstone - Tüketim

Mike Featherstone

Postmodernizm ve Tüketim Kültürü adlı eserinde Featherstone üç tip tüketim kültürü perspektifi ele almaktadır. Bunlardan ilkinde tüketim kültürü, maddi kültürün tüketim malları, alışveriş sahaları ve bunlara yol açan kapitalist mal üretim sistemine dayanmaktadır. Bu durum, bireylere daha özgürlükçü ve eşitlikçi olma gibi kazançlar sağlamasının yanında boş zaman ve tüketim faaliyetlerinin başta batı toplumları olmak üzere toplumlarda manipülasyon ve ilişkiler arası uzaklığa neden olmaktadır. İnsanların toplumsal bağlar veya ayrımcılıklar yaratabilmek amacıyla tüketim malları üzerinde izledikleri yollar üzerinedir. Diğer perspektif, ürünlerden elde edilen doyumun ve statünün sergilenmesine dayanmaktadır. Son perspektif ise farklı biçimlerde estetik ve bedensel hazlar yaratan, tüketicinin rüya ve hayallerinde olan duygusal arzu ve istekler sorununu ortaya çıkarmaktadır (Featherstone, 2013: 38-39).

Herbert Marcuse - Sosyolojik Yaklaşımı

Herbert Marcuse

Marcuse (1898-1979), adını Almanya’da Frankfurt Üniversitesi’ndeki Toplumsal Araştırma Enstitüsü ile ilişkilerinden dolayı alan Frankfurt Okulu’na mensuptur. Bu okulda yer alan kişilerin hepsi varlıklı orta sınıf Yahudi ailelerinden gelmektedir. Hepsi de politik görüşleri Enstitü’nün devamını imkânsız hale getirdiği için 1930’lu yılların ortalarında Almanya’dan Amerika’ya kaçmıştır.

Pierre Bouirdieu - Hayatı, Sosyolojik Yaklaşımı, Toplum Görüşü vb.

Pierre Bourdieu

Babası bir devlet memuru olan orta alt sınıf bir aileye mensup Pierre Bourdieu 1930 yılında Fransa’da doğdu. Durkheim ile aynı okuldan mezun olan Bourdieu Fransız toplumbilimciler arasında en çok tanınandır. Kendi çevresi olmasa da Paris’in siyaset ve iş dünyasındaki seçkin çevreleri incelemiştir. 2002 yılında hayatını kaybetmiştir.

Robert K. Merton - Hayatı, Eserleri, Sosyolojik Yaklaşımı, Toplum Görüşü vb.

Kısa Yaşam Öyküsü ve Eserleri

Robert King Merton (1910 - 2003) Avrupalı göçmen bir ailenin çocuğu olup ABD Philadelphia’da doğmuştur. Yahudi olan ailesi ekonomik bakımdan yoksuldur. Temple Üniversitesinde sosyoloji eğitimi aldı. Yüksek lisans eğitimini ise Harvard Üniversitesinde Talcott Parsons ve Pitrim A. Sorokin gibi sosyal bilimlerin önde gelenlerinden aldı. Merton’ın adı özellikle Parsons ile birlikte anılmaktadır. Bir sosyolog olarak Merton teori ile deneysel araştırmayı birleştirmeye çalışmıştır.  (Slattery, 2012). Eserleri şunlardır:

C. W. Mills - Hayatı, Eserleri, Toplum Görüşü, Yöntemi vb.

Charles Wright Mills

Kısa Hayat Hikayesi ve Eserleri

Charles Wright Mills 28 Ağustos 1916’da Amerika - Teksas, Waco’da doğmuştur. Orta sınıf Katolik bir ailenin çocuğudur. Teksas Üniversitesinde eğitim görerek lisans ve yüksek lisans derecelerini 1939 yılında almıştır. Alman sosyolog Hans Gerth ve Amerikalı sosyolog Howard Becker ile doktorasını 1941 yılında Wisconsin Üniversitesinde tamamlamıştır. Max Weber’in birçok kitabını Hans Gerth ile beraber İngilizceye çevirmiştir (From Max Weber, 1946). Doktoradan sonra Maryland Üniversitesinde öğretim üyeliğine başlamış ardından Columbia Üniversitesine geçmiştir. Fakat politik engellemeler yüzünden 1956’ya kadar profesör unvanını alamamıştır. Ayrıca fulbright bursuyla Kopenhag Üniversitesinde profesörlük yapmış Brandies ve Chicago Üniversitelerinde konuk profesör olarak çalışmıştır. 1962 yılında hayatını kaybetmiştir.

Niklas Luhmann - Sosyolojik Yaklaşımı

Kısa Yaşam Öyküsü ve Eserleri

Niklas Luhmann 1927’de Almanya’da doğdu. II. Dünya Savaşında askere alınmış, iki yıl savaştıktan sonra 1945 yılında 17 yaşındayken esir düşmüştür. Savaştan sonra hukuk eğitimi aldı. 1960-61’de Harvard Üniversitesi’nde Talcott Parsons’la ve onun yapısal fonksiyonel sistem teorisi ile tanıştı. 1962’den 1965’e kadar Speyer Alman Yönetim Bilimleri Yüksek Okulu’nda seminerler verdikten sonra 1965-68 arasında Dortmund Münster Üniversitesi Sosyal Araştırma Kürsüsünde Bölüm Başkanı olarak görev yaptı. 1965-66 yıllarında yine aynı üniversitede Sosyoloji Bölümünde bulundu. Luhmann daha sonra 1968’den 1993’e kadar Bielefeld Üniversitesi’nde sosyoloji profesörü olarak çalıştı. 1998 yılında yine Bilefeld’de kanserden öldü.

Amitai Etzioni - Sosyolojik Yaklaşımı, Temel Varsayımlar, Toplum Görüşü, Metodolojisi

Kısa Yaşam Öyküsü ve Eserleri

1929 yılında Almanya’da doğdu. Berkeley ve Hebrew Üniversitelerinde eğitim görmüş olup, 1958’de Berkeley’den doktora derecesi almıştır. Columbia Üniversitesi sosyoloji bölümünde çalışmış ve aynı üniversitenin Barış ve Savaş Araştırmaları Kurumu üyeliğinde bulunmuştur. Ayrıca Uygulamalı Sosyal Araştırmalar Bürosu ve Politik Araştırmalar Merkezinde görev almıştır (Kızılçelik, 1994). Eserleri şunlardır:

Modernleşen Türkiye’nin Tarihi - Erik Jan Zürcher

Osmanlı Devleti Sünni İslam’ın dünya üzerindeki koruyucusu olma ideolojisine sahip olmakla beraber Hristiyan veya diğer dinlere mensup toplulukları din değiştirmeye zorlamayan bir yapıya sahipti. Din ve devletin özdeşleşmesi farklı eğilimlere sahip olan veya aykırı nitelikteki Müslümanlarla karşı ise sert şekilde mücadele edilmekteydi. Devletin bekası kutsal kabul edilerek en büyük öncelik sayılmıştır. Her ne kadar şeriat, devletin temel hukuk kaynağı olarak görünse de 18. yüzyılda aile hukuku ve mülkiyet konularını düzenlemenin dışında pek bir fonksiyonu bulunmamaktaydı. Bu durum, siyaset ve din ayrımının gözetilerek pratik faydaların ön planda tutulduğunu göstermektedir. Mutlak gücü temsil eden sultan ile halk kitlesi (reaya) arasında kesin bir ayrım vardı. Sultanın etrafında, ordu ve saray işlerinden sorumlu “askeri” yöneticiler ile eğitim, adli ve din işlerinden sorumlu “ulema” yer almaktaydı.